Przekładnia łańcuchowa. Do czego służy?

Przekładnia łańcuchowa to mechaniczny element przenoszący napęd. W dzisiejszym wpisie wyjaśniamy, na czym dokładnie polega mechanizm jej działania, a także opisujemy, jak jest zbudowana.

Jaką funkcję pełni przekładnia łańcuchowa? Jak jest zbudowana?

Każde urządzenie mechaniczne, aby mogło działać, potrzebuje napędu. Na przykład w rowerze łańcuch poruszany przez pedały napędza koła. Analogiczna proces powstaje także np. w silniku spalinowym. Tu pasek klinowy napędza alternator, który przekazuje energię do różnych urządzeń odbiorczych. Taką też funkcję, czyli przekazywania napędu, pełni tytułowa przekładnia łańcuchowa. Przekładnie łańcuchowe dostępne są w sklepie EBMiA.pl pod adresem: https://www.ebmia.pl/1343-lancuchy

Czym dokładnie jest przekładnia łańcuchowa? To kołowa przekładnia mechaniczna cięgnowa, w której rolę cięgna odgrywa łańcuch rolkowy. Każda taka przekładnia składa się przede wszystkim z łańcucha oraz koła łańcuchowego. Charakterystycznym elementem łańcucha rolkowego jest ruchoma rolka zamocowana wokół sworznia. Sworzeń to element w kształcie walca, który przenosi obciążenie zginające. Najłatwiej dostać w sklepach z częściami do maszyn łańcuchy jedno-, dwu- i trzyrzędowe. Z kolei na specjalne zamówienie można wyprodukować nawet łańcuchy sześciorzędowe.

5 rzeczy, które trzeba wziąć pod uwagę kupując przekładnię łańcuchową

Wybierając przekładnię łańcuchową trzeba wziąć pod uwagę pięć głównych parametrów, które wpływają na jej dopasowanie do konkretnego urządzenia. Pierwszym z nich jest przełożenie, które określa stosunek ilości obrotów koła napędzającego do ilości obrotów koła napędzanego.
W przypadku większości maszyn zakłada się, że największe dopuszczalne przyłożenie wynosi 15 (już po uwzględnieniu napędu wolnobieżnego). Maszyny nie posiadające wspomnianego napędu osiągają maksymalne przyłożenie na poziomie ok. 8.

Druga ważną kwestią jest elastyczność. Łańcuch rolkowy powinien posiadać możliwość skrócenia przedziałki o około 2% i wydłużenia całości o 2 przedziałki. Dlaczego? Ponieważ to zapewnia maksymalne napięcie. Za wydłużenie całości odpowiada zużywanie powierzchni ślizgowych łańcucha, a samo wydłużenie powinno być zawsze możliwe.

Rozmiar łańcucha rolkowego, materiał wykonania i liczba zębów

Istotny jest także rozmiar łańcucha rolkowego. Tu trzeba pamiętać, że przekładnię łańcuchową dobiera się zawsze do mocy napędu maszyny. Czwartym parametrem są materiały wykonania.

Dobrej klasy łańcuchy rolkowe powstają z:

• węglowych stali konstrukcyjnych typu 55 lub 65,
• stali stopowych 40H, 45H, 35H,
• stali hartowanych,
• stali odpuszczanych do 38-49HRC.

Z kolei elementy takie jak rolki i tulejki produkuje się ze stali nawęglanych 10 lub 15 albo stali utwardzanych do 48-60HRC. Sworznie powinny być zaś wykonane ze stali do nawęglania 10 lub 15, stali stopowych 15H, 15HM albo stali utwardzanych do 50-62HRC.

Ostatnim parametrem są koła zębate w łańcuchu. Przede wszystkim nie powinno ich być mniej niż 12. Z kolei w przekładniach, w których istotną funkcję pełni płynność ruchu, ich minimalna liczba to 17. Koła wyposażone w mniejszą liczbę zębów instalowane są wyłącznie w przekładniach nie pracujących pod dużym obciążeniem. Co ciekawe zaleca się, aby liczba zębów była nieparzysta, ponieważ w ten sposób można zastosować łańcuch o parzystej liczbie przedziałek. W konsekwencji nie ma konieczności używania „półspinki”, która nierzadko obniża sprawność działania przekładni. Pamiętajmy też, aby sprawdzić odległość osadzenia kół zębatych w przekładni. Prawidłowa odległości wynosi od 30 do 50 przedziałek łańcucha.

Obliczenia przekładni łańcuchowej można sprawdzić pod adresem: https://www.ebmia.pl/wiedza/porady/mechanika-porady/przekladnia-lancuchowa-obliczenia-zastosowanie/

Wady i zalety przekładni łańcuchowych

Na koniec chcemy wspomnieć krótko o korzyściach i ograniczeniach przekładni łańcuchowych. Ich największa zaletą jest z pewnością uniwersalność zastosowania. Przekładnie łańcuchowe można wykorzystać w różnych konfiguracjach i w ten sposób stworzyć różnego rodzaju przyłącza. Ponadto mechanizmy te są przystosowane do przenoszenia dużych obciążeń. W czasie pracy zachowują stałe przyłożenie przy stosunkowo dużej sprawności, a do tego łagodzą gwałtowne uderzenia i szarpnięcia. Z kolei wadą przekładni z łańcuchami rolkowymi są nierówne ruchy spowodowane zużywaniem kół. Nie ma też możliwości cyklicznych zmian kierunku. Do tego dochodzi głośna praca i konieczność częstego smarowania.